Cemil Cahit Toydemir

Cemil Cahit Toydemir (1883-1956)

Büyük Çerkes sürgününde Anadolu’ya göçeden Therhet adlı bir Vubıh ailesinden olan Mehmet Cahit Bey’in oğludur. 1883 yılında İstanbul’da doğdu. Harp Okulu’nu 1902’de bitirdi. Balkan ve Birinci Dünya Savaşlarına katıldı.

1918 yılında Met Yusuf İzzet Paşa’nın emrinde tümen komutanı olarak anayurdu Kafkasya’yı kurtarmak ve bağımsız bir Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti kurmak için yapılan savaşlara katıldı.

Mondros Silah Bırakışması’ndan sonra Kafkasya’dan döndüğünde Aşharuva Rauf Bey’in yardımıyla 5 Kafkas Tümeni Komutanlığı’na atanarak Anadolu’ya geçti. İstanbul’daki Ali Rıza Paşa Hükümeti adına Karzeg Salih Paşa ve Heyet-i Temsiliye adına Mustafa Kemal Paşa, Aşharuva Rauf ve Kunduh Bekir Sami Bey’ler arasında yapılan “Amasya Görüşmeleri” Cemil Cahit Bey’in evinde ve onun sağladığı güvence altında cereyan etti. 21 Ocak 1922 de 10. Tümen Komutanlığı’na getirildi ve tümeniyle Batı Cephesi’nde Yunanlılara karşı başarıyla savaştı.

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra da Tümen Komutanlıkları, Kolordu Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı(1939), Askeri Yargıtay Başkanlığı(1942), 1.Ordu Komutanlığı gibi görevlerinde bulunduktan sonra 1946 yılında Orgeneral rütbesinden emekliye ayrıldı. TBMM’nin yedinci döneminde İstanbul Milletvekili ve aynı dönemde Recep Peker kabilesinde Milli Savunma Bakanı olarak hizmet gördü.1956 yılında İstanbul’da öldü.

* Bu yazı Sefer E. Berzeg’in Çerkes Göçmenleri II adlı kitabından derlenmiştir.